Sebagai seorang doktor yang terlatih dalam bidang HIV, saya rasa terinspirasi melihat perkembangan pesat dalam rawatan HIV yang berkesan.
Ukuran pencegahan HIV yang terus berkembang telah memberikan manfaat yang menyelamatkan nyawa kepada ramai orang.
Namun, adalah menyedihkan melihat cara beberapa kaedah saintifik terbukti terhalang daripada mencapai potensi penuh mereka.
Bila saya mula berkhidmat di Malaysia pada tahun 1997, saya mendapati ramai pesakit yang dijangkiti virus ini melalui penggunaan dadah suntikan. Ini sangat berbeza dengan pengalaman saya di Australia, tempat saya mendapatkan pendidikan perubatan. Di Australia, walaupun saya merawat ramai pesakit HIV, hampir tidak ada yang mendapatkan virus melalui suntikan dadah.
Alasannya jelas. Australia melihat penggunaan dadah sebagai isu kesihatan awam, memberikan perkhidmatan pengurangan bahaya yang membolehkan pengguna dadah melindungi diri mereka daripada HIV.
Berbanding dengan itu, Malaysia mengambil pendekatan yang lebih menghukum dan stigma terhadap penggunaan dadah, sekaligus menyukarkan pengguna dadah untuk mendapatkan perkhidmatan pengurangan bahaya yang mereka perlukan.
Kedua-dua negara, Australia dan Malaysia, mempunyai masalah penggunaan dadah yang signifikan, tetapi persekitaran hak asasi manusia yang berbeza menghasilkan akibat yang berbeza terhadap kesihatan awam. Pengalaman ini memberi kesan yang mendalam terhadap kerjaya dan pandangan peribadi saya.
Hippocratic Oath yang diambil oleh semua doktor menuntut agar kita menolong orang yang sakit dan tidak melakukan bahaya melalui tindakan atau ketidakaknakan kita.
Saya sedar bahawa untuk meningkatkan hasil kesihatan pesakit saya, saya perlu lebih daripada pendekatan biomedikal; saya perlu menjadi suara kuat untuk hak asasi mereka.
Pemberian servis pencegahan dan rawatan HIV kepada individu yang menggunakan dadah, termasuk dalam penjara, menyebabkan saya terlibat secara mendalam dalam reformasi dasar dadah. Saya memahami bahawa menyelaraskan dasar dadah dengan prinsip hak asasi manusia adalah penting untuk kemajuan kesihatan awam.
Beberapa pengkritik berkata bahawa melaksanakan perkhidmatan pengurangan bahaya di negara kita adalah mustahil. Namun, selepas bertahun-tahun menghadapi rintangan, kita berjaya memperkenalkan program tersebut – dan ia berjaya.
Sejak pelaksanaan program itu, perkongsian jarum tidak lagi menjadi cara utama penyebaran HIV di Malaysia, mencegah ribuan jangkitan baru.
Ada yang berpendapat bahawa pengurangan bahaya terlalu mahal, tetapi ia sebenarnya menjimatkan banyak kos bagi negara. Respons HIV global menunjukkan bahawa kita tidak boleh menyerahkan tanggungjawab membela hak asasi kepada orang lain.
Pelanggaran hak asasi menghalang alat yang telah terbukti secara saintifik daripada berfungsi dengan efektif. Ramai yang masih ditolak penjagaan yang menyelamatkan nyawa hanya kerana mereka berasal dari komuniti yang haknya dilanggar.
Ramai individu yang mencari rawatan HIV pada peringkat terakhir melaporkan bahawa mereka menangguhkan penjagaan kerana takut diasingkan, hilang kerja, atau menghadapi perlakuan buruk.
Apabila kita gagal menangani diskriminasi, HIV menang dan kemanusiaan kalah. Bukti jelas menunjukkan bahawa tanpa melindungi hak asasi setiap orang, kita tidak dapat mengakhiri AIDS sebagai ancaman kesihatan awam.
Dalam mengenali hal ini, Komisi Human Rights dan Health dari International AIDS Society, yang saya ketuai, mengeluarkan saranan supaya “pengamal dan pemangku kepentingan dalam bidang kesihatan memastikan bahawa semua aspek kerja mereka mencerminkan dan mempromosikan komitmen kepada hak asasi manusia.”
Untuk melindungi kesihatan awam dengan menjaga hak asasi manusia, komisi juga menyarankan agar mereka yang terlibat dalam bidang kesihatan bekerjasama dengan sektor lain dan komuniti, termasuk organisasi hak asasi manusia, saintis, dan aktivis yang fokus pada isu seperti keadilan iklim, hak wanita, hak LGBTQ+, serta keadilan untuk kaum dan pendatang.
Kita berada pada satu titik penting di mana hak asasi manusia diserang di seluruh dunia. Mereka yang cuba menghapuskan hak asasi sering kali mendakwa mempertahankan nilai agama, tetapi dakwaan ini adalah salah.
Saya percaya bahawa melindungi kesihatan semua orang dengan menjaga hak asasi mereka adalah satu cara untuk menghormati ajaran Islam, memenuhi komitmennya kepada kasih-sayang, dan memprioritaskan pemeliharaan kehidupan.
Mempertahankan hak asasi bermakna mengakui nilai setiap individu dan memahami bahawa masyarakat kita lebih kuat apabila setiap orang diperlakukan dengan hormat, martabat, dan inklusi.
Begitu juga, melindungi kesihatan awam memerlukan memastikan bahawa tiada siapa yang tertinggal, mengakui bahawa tiada seorang pun yang benar-benar selamat sehingga semua orang selamat.
Adalah bukan hak kita untuk menghakimi orang lain, tetapi untuk menjaga satu sama lain. Hak asasi manusia adalah milik semua orang, dan menjaga hak tersebut adalah penting untuk membolehkan kita semua sihat dan berkembang.
Prof Datuk Dr Adeeba Kamarulzaman adalah pengerusi Malaysian AIDS Foundation, profesor Perubatan dan Penyakit Berjangkit, serta pro naib canselor dan presiden Monash University, Malaysia, dan bekas presiden International AIDS Society.
Comments: [email protected]
